گیاهی است که در فارسی به نام زنبق آبی یا زنبق رشتی معروف است. شاید وجه نام فارسی بیربط با نحوهی رشد گیاه در کنار برکهها و جوی آب نباشد. گلهای نارنجی رنگ این گیاه خاصیت کات فلاوری ندارند و این گیاه کاملاً مناسب فضای سبز است. ریشههای گوشتی گیاه دوام خوبی در زمین دارند و در تمام سال در هوای آزاد بخوبی رشد و نمو میکنند. بعلاوه برگهای سبز رنگ این گیاه در فصل غیر از گل دهی باعث منظره زیبا و سبزی میشود که در سایه درختان بسیار مورد توجه است.
نکته دیگر که در مورد گلهای این گیاه جالب است فرمهای پلی پلوئیدی یا پُر پری در گلهای آن است. این گیاه جزء معدود گیاهانی است که تمایل به فرم پلی پلوئیدی دارد. تکثیر آن بوسیلهی ریشههای گوشتی آن در فصل پاییز انجام میشود.
زنبق رشتی Hemerocallis sp.
(ریشه به صورت غده)
بهترین فصل کاشت آن پاییز است، غدهها را مهرماه در عمق ? سانتیمتر در محل سایه - آفتاب بکارید و رویآن را با خاک شنی یا خاکبرگ بپوشانید. هر ? سال یکبار در پاییز یا بهار بوتهها را تقسیم کنید. بوته را از خاک درآورید. نصف طول برگها را حذف کنید، غددها را جدا کنید و مجدداً آنها را بکارید.
Iris یا زنبق، گیاهی است که گونههای مختلفی (بیش از 300گونه) از آن را میتوان در سراسر جهان یافت. تنها در ایران بیش از بیست نوع از این گیاه یافت میشود که از جمله آن: زنبق اراکی زنبق ارومیهای، زنبق برگ داسی، زنبق بیابانی، زنبق جلفایی، زنبق چمنزاری، زنبق دماوندی زنبق رشتی، زنبق هزارمسجدی، زنبق ماد، زنبق سیمین رگه، زنبق مردابی، زنبق هلالی، زنبق کرجی و ... را می توان نام برد.
زنبق، گیاهی است بسیار زیبا با عطری مطبوع و ملایم که در شکل و رنگهای مختلف: بنفش، آبی، سفید، زرد و یا با رنگبندیهای مرکب یافت میشود. این گیاه در نیمکره شمالی و خاورمیانه پراکندگی وسیعی دارد و از زمانهای قدیم نیز برای یونانیان باستان دارای اهمیت ویژهای بوده است. انواع مختلف زنبق، با شرایط مختلف آب وهوایی : سردسیر، گرمسیر و خشک سازگارند. از این رو این گیاه را میتوان در ایران، افغانستان، آسیای مرکزی، مغولستان، قفقاز پاکستان، غرب سیبری، عراق، ارمنستان، شرق آناتولی، شمال سوریه و ... یافت.
برخی از انواع زنبقها تنها مختص ایران هستند که از جمله آن می توان به زنبق ماد Iris Meda زنبق ارومیهای Iris Barnumae ، رنبق هلالی Iris Drepanaphylla، زنبق کرجی Iris Keredjensis، زنبق کاشمری Iris Kashmiriana اشاره کرد.
ریشه زنبق به طور شگفتانگیزی با شرایط مختلف محیط زیست سازش یافته، تغییر شکل میدهد: در زیر سایه درختان، در تابش مستقیم آفتاب، در مکانهای باتلاقی و مرطوب و ... گونههای مختلف زنبق را میتوان یافت.
پراکندگی این گیاه در ایران بیشتر در اطراف تهران، آذربایجان، شیراز و قصرشیرین است. زمان مناسب برای کاشت پیازها و یا ریزومهای زنبق، بسته به شرایط اقلیمی مکان کاشت در طول فصل بهار امکانپذیر است و فاصله مناسب برای کاشت پیازها از هم حدود 10 تا 15 سانتیمتر است و عمق کاشت نیز باید 10 تا 15 سانتیمتر زیر خاک باشد.
عمر گل دهی زنبق چندان طولانی نیست اما در زمان گلدهی گلهای این گیاه جلوهای بسیار زیبا دارد که چشم بیننده را به خود جلب می کند.