مقدمه

در سال های اخیر کلزا Rapeseed آنقدر اهمیت پیدا کرده است که بی نیاز از تشریح توسط نگارندگان این نشریه باشد. ولی به دلیل رعایت اصول متداول،‌ لازم است اهمیت آن به صورت مختصر شرح داده شود:

کلزا «Golza» یا Rapeseed یا کانولا(نوعی رقم اصلاح شدة کلزا) (3) در بین دانه های روغنی یکساله جایگاه بسیار مهمی را به خود تخصص داده است. در 20 سال اخیر میزان تولید کلزا از تمام دانه های روغنی یکساله وچند ساله، بیشتر بوده است و دلیل آن وجود امکانات بالقوه برای توسعه کشت،

مزیت های نسبی تولید، توان و ایستایی و قدرت گیاه در مقابله با عوارض سوءطبیعی، و تحمل شرایط نامطلوب حرارتی (سرد) است.

کوشش و فعالیت مختصصان برجسته اصلاح نبات در زمینه ایجاد رقم هایی با خصوصیات برجسته بوتانیکی از گونه های مختلف جنس براسیکا (Brassica campestris, B.oleracea., B – nigra) منجر به تولید B.napus, B.carinata, B.Juncea شده که بدلیل داشتن اسیدهای چرب با ارزش و پروتیین محتوی اسید امینه های اصلی موردنیاز بدن انسان و حیوانات، کلزا را به صورت یک گیاه مهم روغنی و پروتیینی با 49- 40 درصد روغن، 39 ـ 35درصد پروتیین(بعداز روغن کشی)در آورده است (4).

کاهش ترکیبات نامناسب مانند اسیدروسیک ـ و گلوکوزینولیت های آلیفاتیک و فیتات ها در حد حذف آنها، نگرانی از مصارف ممتاز تغذیه ای آن را از بین برده است. (3)

در حال حاضر کلزا به عنوان مهم ترین گیاه روغنی و پروتیینی یکساله در منطقه معتدله سرد و سرد مرطوب (در شرایطی که گیاهان روغنی دیگر قادر به رشد مطلوب نیستند) همچنین در مناطق نیمه گرم

 می تواند پروتیین و روغن قابل ملاحظه ای در واحد سطح تولید کند.

در سال 1998 تولید جهانی کلزا با استناد به آمار (F.A.O Year Book vol.54)F.A.O  33568000 تن از 24987000 هکتار با میانگین تولید 1343 کیلو در واحد سطح در مقام سوم بعد از سویا

(158327000) قرار گرفت. (2)

تفاوت مقادیر، تولید در رشد سریع و میزان تولید در 20 ساله اخیر است. ممکن است در آینده ای نزدیک تولید کلزا به تولید بسیار وسیع سویا نزدیک شود. شواهد نشانگر افزایش سریع سطح زیرکشت و راندمان محصول درهکتار کلزاست تولید کلزا توانسته است از رقیبان برجسته ای چون آفتابگردان و بادام زمینی پیشی گیرد.

مقدار قابل ملاحظه تولید در واحد سطح در برخی از کشورهای پیشرفته جهان چون فرانسه:‌ به مقدار 3537 کیلو در سال 97، 3269 کیلو در سال 98، و آلمان 3136 کیلو در 97 و 3364 کیلو در 98 در سطوح بالاتر از یک میلیون هکتار نشانگر مزیت توسعه این دانه روغنی است.

مطالعات انجام شده تحقیقاتی در ایران نشان داد که در بین دانه های روغنی موجود، کلزا دارای امکانات ویژگی های توسعه تولید است و می تواند در شرایط مطلوبی در بین محصولات متداول در کشور به مرز اقتصادی قابل قبول، برسد (9).

اهمیت تامین روغن از منابع داخلی که در حال حاضر برای تدارک مصرف سرانه روغن های مصرفی کشور (در حد 15 کیلوگرم سرانه) 95 ـ 93 درصد وابسته به واردات روغن خام می باشد، برهمگان روشن است.

واردات روغن و کنجاله، 42 ـ 35 درصد کل ارز تخصیصی به واردات اقلام هم غذائی ـ گندم ـ برنج ـ شکر و.... را به خود اختصاص می دهد و وزارت کشاورزی ـ وزارت بازرگانی و وزارت صنایع را بر آن داشته است که در این مورد سعی لازم و وافر را مبذول دارند. (1)

براساس بررسی های انجام شده نظر متخصصان امر بر این است که کلزا می تواند در بین دانه های روغنی موردکشت در کشور، سهم قابل ملاحظه ای را به خود اختصاص دهد.

طرح جدید وزارت کشاورزی در تامین 50%  از نیازهای واقعی روغن خوراکی از محل دانه های تولیدی داخلی عمدتاً بر تولید کلزا استوار است. براساس این طرح کشت کلزا از 31000 هکتار در سال پایه (سال 79 ـ 1378) در یک برنامه 5 ساله به 325000 هکتار بالغ می شود .

این برنامه در چهار ناحیه از اقلیم های این مرز و بوم به شرح زیر قابل اجرا ست(17)

1.       اقلیم سواحل خزر (دست مغان ـ گیلان ـ مازندران ـ گلستان) کشت در تناوب غلات پائیزه ـ در فاصله بین دو کشت شالی در اراضی غیرآبگیر با استفاده از رقم های بهاره یا تیپ رشد بهاره و پائیزه رزت طولانی

2.       اقلیم گرم جنوب کشور ـ استان های خوزستان ـ بوشهر ـ سیستان و بلوچستان ـ هرمزگان مناطق گرم استان های کرمانشاه ـ ایلام ـ لرستان ـ خراسان ـ کهکیلویه و بویراحمد فارس ـ کرمان (جیرفت)

3.       اقلیم سرد معتدل ـ شامل استان های تهران ـ (کرج ـ ورامین و هشتگرد) مرکزی (ساوه) یزد ـ کرمان ـ فارس (مرودشت ـ شیراز ) کرمانشاه ـ (کرمانشاه ـ ماهیدشت و اسلام آباد) ـ لرستان (خرم آباد ـ بروجرد) سمنان (گرمسار ـ سمنان) زاهدان (خاش) خراسان (نیشابور ـ مشهد ـ تربیت حیدریه) با رقم های بینابین ـ پائیزه ـ و تیپ رشد زمستانه

4.       اقلیم سرد ـ استان های آذربایجان شرقی ـ غربی ـ زنجان ـ همدان ـ چهارمحال و بختیاری با

رقم های بینابین زمستانه (1)

زراعت کلزا یک کشت تکنیکی است و رعایت نکردن مسایل اگروتکنیکی در کنار توصیه های فنی موردنظر از انتخاب رقم های مناسب هر منطقه ـ تهیه بستر بذر مناسب ـ‌تناوب زراعی صحیح ـ کاشت متعادل و متناسب با نیاز هر رقم ـ آبیاری و تامین رطوبت و مواد غذایی موردنیاز ـ و استفاده از ادوات و وسایل برداشت ـ و مبارزه با آفات و امراض و علف های هرز، می تواند موجودیت این دانه روغنی را تهدید نموده و در نهایت به برداشت غیراقتصادی منجر شود (9).

کلزا  با آستانه حرارتی پایین در تناوب گندم نقش حمایتی وسیع دارد ـ آب کمتری نیاز داشته و باعث کاهش علف های هرز می شود. همچنین امکان تولید کاملا مکانیزه آن با هزینه پایین وجود دارد. در کشت شتوی شرایط را برای تولید محصول دوم و در تناوب برنج برای استفاده از صدها هزار هکتار آماده

می کند (1).

با توجه به الویت ها از عمده مشکلات تولید کلزا، آفات عمومی و اختصاصی آن است که دسترسی به محصول موردنظر را به رغم تامین نیازهای مذکور مشکل و غیرعملی می سازد. در ایران مهم ترین آفات کلزا  شته ها هستند در بیشتر موارد به دلایلی که ذکر خواهد شد مشکلات بزرگی را ایجاد می کنند این نشریه، برای استفاده کارشناسان، مروجان و کشاورزان تدوین شده است و مسلماً به دلیل محدودیت مطالعات و بررسی ها و نیز وسعت قلمرو موردکشت دارای ایرادهایی است که از نظر صاحب نظران مخفی نخواهد ماند. امید است این نشریه مطلعی باشد برای بررسی های ناحیه ای دقیق تر متخصصان علاقمند که بتوانند به سهم خود باعث رونق زراعت و توسعه کشت کلزا شوند.

مقدمه:

محصول گندم از نظر تولید و سطح زیر کشت سالانه در ایران و جهان در درجه اول اهمیت قرار دارد . سطح زیر کشت گندم دیم در ایران بیش از 4 میلیون هکتار است که بیشترین سطح زیر کشت زمین های زراعی را شامل می شود . بنابراین استقلال غذایی و خود کفایی در تأمین مواد غذایی کشور مستلزم توجه زیاد به زراعت در زمین های دیم است .

تولید موفق محصوب در زراعت دیم با توجه به میزان رطوبت موجود و وضعیت آب و هوا و مصرف میزان مناسب کود های مورد نیاز امکان پذیر است پس از کمبود بارندگی و رطوبت ، مواد غذایی خاک مهم ترین عوامل موثر در کیفیت و کمیت محصولات زراعی دیم می باشد . مصرف متعادل کودهای شیمیایی باعث رشد مناسب محصول و حفظ ساختمان خاک واصلاح آن می شود . همچنین باعث رعایت مسایل کشاورزی پایدار گردیده و از اتلاف کودهای شیمیایی و ضرر و ریان اقتصادی جلوگیری می کند .

در جیره غذایی انسان ، گندم به اشکال مختلف مثل آرد ، نان ، ماکارانی و غیره مصرف می شود . متوسط عملکرد گندم دیم در کشور 890 کیلوگرم در هکتار است که بسیار پایین تر ار متوسط گندم دیم جهان می باشد در حالی که متوسط مصرف کودهای شیمیایی در ایران بیش از متوسط مصرف کود در کل جهان است .

اثر کودهای مختلف پر مصرف و کم مصرف در تولید گندم دیم :

از میان عناصر غذایی پر مصرف ازت و فسفر و پتاس مهم ترین آنها می باشد میزان موجودی و یا عدم وجود هر کدان از این عناصر می تواند رشد گیاه را شدیداً تحت تأثیر قرار دهد . حتی در صورت کفایت عناصر غذایی دیگر رشد گیاه تابع کمبود یکی از آنها خواهد بود .

(N)ازت

ازت اولین عنصری است که گندم و تمام گیاهان بیش از سایر مواد غذایی به آن نیاز دارند . در مناطق دیم به علت شرایط آبو هوایی و پایین بودن مواد آلی ، کمبود ازت در بیشتر مناطق به چشم می خورد و علت آن شیوه مرسوم و نامناسب کشت و برداشت محصول می باشد . عدم مصرف کودهای آلی و همچنین خارج کردن کاه و کلش و بقایای گیاهی  از مزرعه ، برداشت و چرانیدن و یا آتش زدن آنها ، باعث کاهش مواد آلی در خاک می شود . مصرف کودهای ازته در این مناطق باید با توجه به آب و هوا و میزان بارندگی صورت گیرد . میزان مواد آلی و ازت در اغلب مزارع ، کمتر از یک درصد بوده است که به طور متوسط کمبود آن ملاحظه می شود .

(P)فسفر

فسفر دومین عنصر پرمصرف مورد نیاز گندم می باشد . میزان آن  در خاک های مناطق دیم ، کم و بیش متفاوت است . البته به علت حلالیت کم آن در خاک ، خطر آبشویی و خارج شدن آن از دسترس گیاه به مراتب کمتر از ازت و پتاسیم است و بدین دلیل در بعضی از مزارع زارعین بیش از میزان مورد نیاز مصرف می نمایند و تجمع آن در خاک موجب به هم خوردن تعادل مواد غذایی و احتمالاً کمبود بعضی از عناصر کم مصرف می شود . این امر به دلیل رقابت  فسفر با سایر عناصر بوده است و این مطلب باید در مصرف کودهای فسفره مورد ملاحظه قرار گیرد .

( K)پتاسیم

با توجه به وضعیت خاک های مناطق دیم و نتایج نجزیه خاک و با در نظر گرفتن میزان متوسط برداشت محصول دیم که نسبتاً پایین می باشد ، پتاسیم در خاک در حد کفایت موجود است . در صورت بهبود روش های کاشت و تولید ، به موازات افزایش محصول ، پتاسیم ، نیز باید در ترکیب کودی در نظر گرفته و مصرف شود . در مناطق دیم با پراکندگی مناسب باران بودن عملکرد گندم ، پتاسیم نیز مصرف می شود .

عناصر ریزمغذی :

(B) و بر( Fe) آهن ( Zn) روی ( Mn )از عناصر کم مصرف که استفاده آن در زمین های دیم می تواند موجب افزایش عملکرد شود منگنز

می باشد . با توجه به نتایج بدست آمده از تحقیقات ، کود ازته در تمام سالها به تنهایی تأثیر معنب داری در افزایش عملکرد گندم داشته است و مصرف 60 کیلوگرم ازت خالص در هکتار با تولید 8/1 تن در هکتارباعث افزایش 400 کیلوگرم دانه گندم نسبت به شاهد شده بود . کود فسفره نیز در بعصی از سال ها اصر معنی داری داشته و مصرف 40 کیلوگرم کود فسفره موجب 7/1 تن عملکرد شده است . و در بررسی اثرات متقابل  با 9/1 تن در هکتار بیشترین عملکرد را داشته است .p2o560 کیلوگرم ازت خالص و 40 کیلوگرم فسفر

علت پایین بودن واکنش گندم دیم به کودهای فسفره ، وجود این عنصر به میزان لازم در بعضی از خاک ها و حتی زیاد بودن تجمع آن در بیشتر N60p30زمین های زراعین می باشد که با توجه به این موارد 60 کیلوگرم کود ازته و 30 کیلوگرم مود فسفره در زمین های زراعین با فرمول

برای تولید حدود 2 تن گندم توصیه می شود در مناطق دیم با پراکندگی مناسب بارندگی و حاصلخیزی خاک مقادیر عملکرد متوسط بالاتر می باشد و نیازمند مصرف کودهای پتاسیم و عناصر ریزمغذی نیز می باشد که تمتم این توصیه ها با رعایت میزان عناصر موجود در خاک ، تحقق می پذیرد و لازم است که قبل از مصرف کود ، نمونه های خاک از مزرعه تهیه و به آزمایشگاه ارسال شود . در سال های اخیر در زمین های کشاورزان با همکاری بخش های ترویج کشاورزی در بعضی تر مناطق این کار صورت می گیرد که لازم است برای حصول نتایج مطلوب تر این امر عمومیت پیدا کند .

منابع :

1- بهنگل ، ک. ج 1364 اصول و عملیات دیم کاری . محمد حسین راشد محصل و عضو کوچکی ( مترجمان

محققان دانشگاه کرنل دریافتند که علف فسکیو به طور طبیعی میزان زیادی از متا تیروزین از طریق ریشه تولید میکند که این ماده خاصیت علف کشی شدیدی دارد. آقای شرودر مدیر این طرح میگوید این ماده برای علفهای هرز بسیار سمی است ولی بر روی قارچها، پستانداران و باکتریها هیچ اثری ندارد.این ماده قابلیت حل بسیار بالایی در آب دارد و نمیتوان آن را به طور مستقیم برای مصارف علف کشی مصرف کرد. محقان در نظر دارند دنبال گونه هایی از این گیاه باشند که خاصیت علف کشی بیشتری داشته باشد تا میزان مصرف علف کشهای صنعتی را نیز کم کنند. با افزایش معلومات درباره این گیاه میتوان راههای پایدارتری را برای تولید محصولات کشاورزی و کنترل علفهای هرز بدست بیاوریم و یا اینکه یک علف کش کاملا جدید کشف کنیم.
محققان دانشگاه کرنل در حال تحقیقات بیشتر برای چگونگی عملکرد این علف کش طبیعی هستند.
بیشتر گیاهان وابسته به اسید آمینه فنیل الانین هستند که برای تولید چوب ضروری است. و ممکن است متا تیروزین باعث جلوگیری از سنتز فنیل الانین گردد و در نهایت از رشد گیاه جلوگیری کند.
ساختار فنیل آلانین و متا تیروزین بسیار شبیه یکدیگر است و شاید به خاطر تولید زیاد متا تیروزین است که تولید فنیل آلانین متوقف میشود.

                                                                             آیناز اسفرجانی

کنجد گیاهی است یک ساله با ارتفاع حدود یک متر که قسمت انتهایی ساقه آن پوشیده از کرک است . برگ های آن بیضی ، باریک و نوک تیز است . گل های آن به رنگ سفید یا قرمز، به طور تک تک در کناره برگ های قسمت انتهایی ساقه ظاهر می شوند .

میوه این گیاه به صورت کپسول و محتوی دانه های کوچک و مسطح و بیضوی است که دانه کنجد نامیده می شود و قسمت مورد استفاده این گیاه است .

وطن اصلی کنجد هندوستان است که از آنجا به نقاط دیگر دنیا راه یافته است . در حال حاضر چین بزرگترین تولید کننده کنجد در دنیا می باشد . هندوستان و حبشه از نظر تولید، بعد از چین قرار دارند . در ایران نیز مقداری کنجد تولید می شود که بیشتر آن به مصرف تهیه روغن و حلوا ارده می رسد.

ترکیبات شیمیایی

کنجد دارای پروتئین ، ویتامین های B , D , E , F1 و لسیتین (LECITHIN) می باشد . مقدار روغن آن در حدود 50% است. روغن کنجد مرکب از حدود 70% اسیدهای چرب اشباع نشده مانند لینولئیک اسید ،‌اولئیک اسید و مقداری اسیدهای چرب اشباع شده مانند اسید پالمتیک و آراشیدیک اسید می باشد .

روغن کنجد یکی از روغن های اشباع نشده و مفید برای بدن است که در آمریکای شمالی و کانادا به مقدار زیاد مصرف می شود ، زیرا این روغن نه تنها کلسترول خون را افزایش نمی دهد، بلکه آن را کاهش نیز می دهد .

برای تهیه روغن کنجد معمولا دانه ها را می شویند تا رنگ روی آن از بین برود. سپس دانه ها را آسیاب کرده و در آب می ریزند تا پوست آنها روی آب بیاید . بعد از گرفتن پوست، دانه ها را خشک کرده و در آب جوش می ریزند و خمیر می کنند . این خمیر را تحت فشار قرار داده تا روغن آن جدا شود . این روغن را روغن سرد می نامند و از تفاله باقیمانده تحت اثر فشار و گرما روغنی بدست می آید که به نام روغن گرم معروف است که البته ارزش غذایی روغن سرد را ندارد .

تفاله باقیمانده از این مرحله را معمولا برای علوفه دام ها به کار می برند . خصوصاً این تفاله از نظر داشتن مواد پروتئینی ، غذای خوبی برای گاوهای شیرده است .

اگر می خواهید از روغن کنجد استفاده کنید دقت کنید که روغن سرد باشد که به نام FIRST COLD PRESSED"" معروف است ، زیرا در اثر حرارت دادن، روغن کنجد خواص خود را از دست می دهند .

خواص مفید کنجد برای سلامتی بدن

از نظر طب قدیم ایران، کنجد گرم است . کنجد بسیار مغذی است و در اکثر کشورهای فقیر به عنوان جانشین گوشت بکار می رود . خواص مفید کنجد به شرح زیر است :

1) برای چاق شدن و تقویت نیروی جنسی موثر است.

2) برای رفع قولنج کنجد را آسیاب کرده و با سرکه مخلوط کنید و به مقدار نصف وزن کنجد ، مغز بادام پوست کنده را به آن اضافه کنید. سپس آنها را پودر کنید و هر روز به مقدار یک قاشق سوپ خوری از آن بخورید .

3) کنجد گرفتگی صدا را از بین می برد .

4) نرم کننده معده و روده است.

5) کره کنجد که در کانادا بنام تاهیتی معروف است و شبیه ارده می باشد ، غذای خوبی برای رشد بچه هاست.

6) برگ کنجد را اگر به سر بمالید، باعث رشد و سیاهی موی سر می شود.

7) ارده نرم کننده معده و روده هاست.

8) کنجد فشار خون بالا را کاهش می دهد.

9) کنجد ضد رماتیسم است.

10) برای رفع ناراحتی کیسه صفرا مفید است.

11) دم کرده برگ کنجد، اسهال خونی را برطرف می کند.

12) روغن کنجد برای رفع تنگی نفس ، سرفه خشک و زخم ریه مفید است.

13) روغن کنجد سوزش ادرار را رفع می کند.

14) از روغن کنجد به جای روغن زیتون در سالاد استفاده کنید.

15) کنجد با تمام فوایدی که دارد برای معده ی ضعیف مناسب نیست، زیرا هضم آن سنگین است . این گونه اشخاص باید آن را با عسل وسرکه بخورند .

پی نوشت :

1- ویتامین F یک اسید چرب ضروری است که باعث تشکیل لایه هایی در پوست می شود که از سلول های پوستی محافظت و از خشکی و خرابی پوست جلوگیری می کند. همچنین باعث انتقال سایر ویتامین ها در پوست می شود.

منبع : WWW.IRANHEALERS.COM

ز.منشیان

پسته، میوه خندانی که در جهان دوستداران فراوان دارد، از کشور ایران برخاسته است و قدمت رویش آن در این سرزمین به سه تا چهار هزار سال پیش می رسد.

تهران _16 دی 1383- میراث خبر:

گروه فرهنگ، کیان مهر احمدی_ با اینکه امروزه پسته یکی از اقلام مهم صادرات غیر نفتی ایران است اما سابقه صادرات آن از ایران به سایر نقاط جهان به دوهزار و پانصد سال پیش می‌رسد. برای نخستین بار در دوران باستان، هخامنشیان این میوه بومی ایرانی را در قلمرو خود پرورش ‌دانند و بعدها آن را به کشورهای همجوار نیز صادر کردند.

پسته، میوه خندانی که در جهان دوستداران فراوان دارد، از کشور ایران برخاسته است و قدمت رویش آن در این سرزمین به سه تا چهار هزار سال پیش می رسد.

در دایره المعارف بریتانیکا و برهان قاطع نیز، ایران به عنوان خاستگاه بومی پسته معرفی شده است.

تا جایی که منابع و مستندات تاریخی روایت می کنند، این محصول، بومی نواحی سغد و خراسان است که تا زمان هخامنشیان سایر ملل از آن اطلاعی نداشته‌اند. پروفسور گیرشمن در کتاب «ایران از آغاز تا اسلام» به این نکته اشاره می کند که اولین درختان پسته، نخستین بار در عصر هخامنشیان از ایران به حلب برده شده اند.

«محمد حسن ابریشمی» مولف کتاب «پسته ایرانی» که جایزه کتاب سال 1373 را از آن خود کرده است درباره مبداء رویش پسته می گوید:« سرزمینی که بعدها پارت‌ و سپس خراسان نام گرفت، رویشگاه اصلی و اولیه درختان پسته است. حد غربی دامنه رویش این درختان تا نواحی نیشابور و حد شرقی آن تا نواحی بلخ و در دو سوی جیحون بوده است. مستندات نشان می‌دهد که درختان پسته در عصر هخامنشیان خود رو بوده و اهلی نشده بودند و به جز محدوه فوق الذکر، درخت پسته در هیچ جا وجود نداشته است. بنابراین از دوران باستان، پسته صادراتی ایران منحصرا از قلمرو فوق صادر می‌شده است.»

او مستند تاریخی اظهارات گیرشمن درباره انتقال پسته به حلب یا نواحی ساحلی مدیترانه را نمی‌داند، با این حال می‌گوید:«اگر هم هخامنشیان، پسته را به آن نواحی برده اند، این پسته محصول سرزمین پارت بوده که در قلمرو آنها قرار داشته و به عنوان یک خوراکی مطبوع و نیروبخش مصرف می‌شده است.»

در ایران عصر ساسانی، پسته در زمره کالاهای مهمی قرار گرفت که به چین صادر می شد. در این دوره از تاریخ، پسته به عنوان خوراکی‌ای مطبوع و به شکل بریان یا بوداده به کار می‌رفت. همچنین در شیرینی هایی از بادام، پسته و گردو استفاده می شد. شیرینی‌هایی که بعدا در زبان عربی لوزینه و جوزینه نامیده شدند. متنی از دوره ساسانی به زبان پهلوی به جای مانده که در آن به پسته گرگانی که در آن روزگار شهرتی داشته اشاره شده است.

در «بندهش» که متنی به زبان پهلوی ساسانی است فهرستی طولانی از انواع میوه‌ها ارائه شده که بر حسب موضوعات خاصی طبقه بندی شده اند. مثلا میوه‌ها را بر حسب اینکه کدام قسمت آن خوراکی باشد تفکیک کرده که پسته با انواعی از میوه ها از این قرار طبقه بندی شده است:«.....دیگر گونه آن است که درون را شاید خوردن و برون را نشاید خوردن مانند گردو و بادام، انار و نارگیل و فندق و شاه بلوط و درخت گرگانی که پسته نیز خوانند.»

ابریشمی معتقد است که پرورش درختان پسته در نواحی غربی خراسان انجام می شده است. به نظر او انتقال درختان پسته به سایر نواحی پسته خیز ایران و سایر مناطق جهان بعد از ظهور اسلام و فتح ایران به دست مسلمانان صورت گرفته است که در این میان شهر «قم »قدیمی‌ترین منطقه‌ای است که درختان پسته به آن جا وارد شده و سابقه کاشت پسته در آن به نیمه قرن اول هجری قمری می‌رسد.

نام پسته

به گفته «برتولد لوفر» ایران شناس آمریکایی که کتابی درباره ایران در سال 1926 منتشر کرده است پسته از ادوار باستان در زندگی ایرانیان حائز اهمیت فراوانی بوده و لفظ پسته در زبان‌های یونانی، لاتین و سایر زبان‌های اروپایی از نام پسته ایرانی گرفته شده است. نام این درخت در پارسی قدیم پیستاکا و در پارسی میانه یا پهلوی، پیستاک بوده است که در فارسی متاخر پسته تلفظ شده است.

ایرانیان پسته خوار

در متون کهن از ایرانیان به عنوان قومی پسته خوار یاد شده است و این صفت معمولا برای ستودن نیرومندی و شجاعت آنها به کار می‌رفته است.«فردیناند یوستی» شرق شناس آلمانی می‌گوید:مخصوصا پسته در ایران از دیرباز معمول بوده و گفته‌اند ازدهاک (ضحاک)، ایرانی‌ها را پسته خوار نامیده است.» برتولد لوفر آلمانی نیز درباره این صفت گفته است:« جوانان ایرانی، چگونگی تحمل گرما و سرما و باران، گذشتن از سیلابها و خشک نگهداشتن لباس و سلاح، چرانیدن حیوانات، بیدارماندن در شبها و نگهبانی دادن در فضای باز، سدجوع کردن با میوه‌های وحشی مانند پسته، بلوط و گلابی را فرا می‌گیرند. او می افزاید:« ایرانیان برای اقوام سرزمینهای باستانی پسته خوار به نظر می‌آمدند. چون هنگامی که ازدهاک به شکسن مردمان خود از لشکریان کوروش نظر افکند، فریادزد: وای که این ایرانیان پسته خوار چقدر شجاعند.»

گونه های پسته

امروزه گونه‌های متنوعی از پسته در جهان کشت می‌شود. از گونه های جنس Pistacia تنها P.vera (پسته اهلی) P.khinjuk (چاتلانقوش، کسور، گلخونک یا خنجک) و P.mutic (بنه) در ایران تولید می‌شود. چاتلانقوش و بنه پایه های مناسبی برای پیوند درختان پسته اهلی به شمار می ‍روند.

P.vera در بین گونه های فوق تنها درختی است که به صورت اهلی درآمده و نوع وحشی آن نیز در جنگل‍های سرخس واقع در منطقه مرزی شمال شرقی کشور یافت می ‍شود.

خواص پسته

پسته گرم و خشک است و بـــرای افـــراد گرم مـــزاج مضر است. به عنوان متعادل کننده آن از سکنجبین نام برده شده است. علاوه بر آن بسیار مقوی و دارای ویتامین های ب یک، ب دو، ویتامین pp ، ویتامین E است.

پسته املاح معدنی هم دارد و در تقویت قوای جسمی وجنسی و سلولهای مغزی موثر است، به اضافه اینکه در پسته مقدار قابل توجهی آهن وجود دارد و با داشتن مواد دیگری چون پتاسیم ، منیزیوم تامین کننده احتیاجات بدن و خون است.

صادرات

پسته به عنوان یک محصول استراتژیک جایگاه خاصی میان تولیدات ایرانی دارا است و پس از فرش یکی از مهم‌ترین اقلام صادرات غیرنفتی کشور است. درشرایط کنونی حدود 55 درصد از تولید و بیش از 60 درصد از صادرات جهانی پسته در اختیار کشور ما بوده و درآمد ارزی حاصل از صادرات پسته به بیش از 400 میلیون دلار در سال بالغ می‌شود.

آلودگی پسته

بحث آلودگی پسته ایران از سال ها پیش مطرح بوده اما چند سال قبل، زمانی که اتحادیه اروپا در شهریور ماه سال ????(سپتامبر ????) فروش پسته ایران را ممنوع کرد، نگرانی در مورد تاثیر این آلودگی بر صادرات پسته به اوج خود رسید.

دلیل اتحادیه اروپا برای ممنوعیت واردات پسته ایران آلودگی آن به نوعی قارچ به نام افلاتوکسین اعلام شد که گفته می شود سرطان زاست.

این ممنوعیت چهار ماه بعد و پس از آن برداشته شد که هیاتی اروپایی با سفر به ایران گزارشی از وضعیت بهداشتی پسته ارایه کرد.

گزارش این هیات اگر چه با توصیه هایی برای افزایش کیفیت بهداشتی پسته در مراحل کاشت، داشت و برداشت همراه بود اما سبب شد تا اتحادیه اروپا با تعیین مبادی ورودی معینی، اجازه واردات پسته ایران به اروپا را صادر کند.

بازارهای جدید

کنترل هایی که اتحادیه اروپا از شش سال پیش برای اطمینان از سلامت و بهداشتی بودن، بر سر راه پسته ایران قرار داده صادرات به این اتحادیه را به شدت کاهش داده است.

با آنکه بخش عمده پسته ایران به اروپا صادر می شود اما ایران در سال های اخیر سعی کرده تا بازارهای جدیدی را در کشورهای حاشیه خلیج فارس وشرق آسیا برای پسته بیابد.

به گفته مدیر کل پسته وزارت جهاد و کشاورزی، علی رغم تبلیغات منفی، پسته ایران با مرغوبیت بسیار بالا به ?? کشور دنیا صادر می شود.

ایران بزرگترین تولید کننده پسته جهان است اما آمریکا به عنوان رقیب اصلی پسته ایران سال به سال بر تولید خود می افزاید. مقامات ایرانی معتقدند آمریکا با به راه انداختن بحث آلودگی پسته ایران سعی می کند تا بازار اروپا را به دست آورد.

باغبانی -استاد کریمایی دانشگاه آزا د اسلامی واحد رشت

اسم و خانواده -اسم علمی با توضیحاتی کوتاه در مورد چند گل:

گل انگشت تانه Schlorophulariaceae

اسم علمی : (Foxglow)Digitalis purourcea بعضی ارقام سمی-ماده دیژیتالین از برگ . Dipurpurea

توضیحات:

نقطه های در دهانه گل دارد-احتیاج به نقاط خنک و سایه دار دارد-180-90 سانتیمتر-بوسیله بذر تکثیر میشود.در اردیبهشت یا خرداد در خزانه و وقتی 3-2 برگه شد به خزانه دوم منتقل میشودو در آبان به زمین اصلی.

گل نرگس Amaryllidaceae

اسم علمی: (Narcissus-Daffodil , Jonguil) - نرگس شهلا N.incompara bilis - نرگس فتان N.poeticus آب زیاد باعث تولید برگ زیاد و گلدهی صورت نمیگیرد.بعنوان گل بریدنی استفاده زیادی دارد.

توضیحات:

در اثرتلاقی ارقام زیاد دارد-منشاء آن اروپا-آسیا و شمال آفریقا می باشد.و طبقه بندی آن بر اساس طول و شکل تاج:اگر کلاه مانند باشد Daffodil گوید و اگر تاج لوله مانند باشد Narcissas گویند.

نرگس منطقه کشت نرگس یا گل کوچک خوشه ای و بسیار خوشبو با اسم علمی ahguil Narcissus tazetta گویند سطح آن رااز شهریور تا آذر می کاریم.اگر گلدان کاشته شود باید نک بیرون باشد و اگر در زیر باغچه باشد باید 15-10 زیر خاک قرار گیرد.نیاز به خاک شنی و سبک دارد.آنرا 4-3 سال می توان در زمین نگهداشت.

گل مریم Amarillidaceac

با نام علمی (Tuberose)-Polianthes -Tuberosa .

توضیحات:

تکثیر بوسیله Corm- هم در زمین و هم در گلدان -گل سفید-گلها روی شاخه گل دهنده یا گل آذین-گل بریدن-خاک شنی سبک و آفتاب زیاد-کاشت در بهار و گلدهی اواسط تابستان در زمستان باید Corm را از خاک بیرون آورد.به سرما حساس است.

گل زلف عروس Aaranthaceae

با نام علمی: Amaranthus caudafuus -(love-lies-beleeding)

توضیحات:

حاره ای - گلها آویزان- حرارت و خنکی را خوب تحمل می کند.self sow گل دادن مدت زیادی طول می کشد.

گل مروارید Cruciferae

نام علمی : Alyssum martimum مروارید سفید و Basket of gold گل زرد رنگ .

توضیحات:

انواع پرپرابلق هم دارد- که بوسیله ریشه زیاد میشود -آفتابگیر-مقاوم به سرما-زود رشد.

گل زعفران Iridacaceac

با نام علمی: (Saffron)crocus- بهاره C.aureus - پاییزه C.chrysanthus

توضیخات:

گلهای زعفرانی بهاره از اسفند ماه شروع به باز شدن می کنند-ولی زعفران های پاییزه در مهر و آبان گل می دهند-corm دارد-در زعفران پاییزه corm را تیر و مرداد و بهاره شهریور است- فاصله 8-5 سانتیمتر می کارند.

این مطلب نیز همچون بیشتر دیگر مطالب از کتب کشاورزی جمع آوری و نوشته شده توسط محمد آروین (کشاورز تنها) و برای وارد کردن اینها از جزوات و کتاب ها به اینترنت زحماتی کشیده می شود پس لطفا برای استفاده از این مطالب در سایت یا وب لاگ خود منبع را ذکر کنید. با تشکر کشاورز تنها.

نوشته شده توسط محمد آروین-مدیریت وب لاگ کشاورز تنها).در تاریخ 1386/2/9 ساعت 10 صبح. استفاده از مطلب با ذکر منبع بلا مانع می باشد.

ایمیل و ای دی: siavash_anix@yahoo.com

جزوه استاد کریمایی -18 صفحه - کلماتی انگلیسی و توضیح فارسی در مورد آن کلمات-پرورش -خاک-کاشت-آبیاری-بیماریها و آفات (خیار-کاهو-اسفناج-تربچه-)-اسم انگلیسی و اسم علمی و توضحاتی کوتاه در مورد هر گل(تعداد گل توضیحی 37 گل می باشد)-و 78 محصول باغبانی شامل گل -درخت-صیفی-سبزیجات-که با اسم انگلیسی و علمی و خانواده-).

در سال مصرف دارد(گل بریدنی).با این تفاسیر کشوری میتواند موفق باشد که در این زمینه وارد بازار های جهانی شود و با ایجاد بازارهای بین المللی در وارد کردن گلهای که تولید نمی کنند و صدرات آن به جاهای دیگر زمینه را برای توسعه گلکاری فراهم نماید.

آمار مربوط به گلکاری(مربوط به سال 1375):

45 کشور در دنیا در لیست تولید کنندگان گل قرار دارند .مساحت زیر کشت کل 59000 هکتار و مهمترین کشور ها از نظر سطح زیر کشت بترتیب:

1- ژاپن 2- ایتالیا - هلند- آمریکا- مکزیک-اسپانیا-آلمان-کلمبیا -فرانسه- فلسطین اشغالی - که این کشور ها 80% سطح زیر کشت گلهای بریده را در اختیار دارند.

از نظر اقتصادی صادرات هلند بزرگترین کشور صادر کننده گل در دنیاست.و آلمان نیز بزرگترین وارد کننده گل است.در کشور های آسیایی تا سال 1995 ژاپن با حدود 15 میلیارد دلار ارز آوری در سال مقام اول و سپس تایلند با 26 میلیون دلار مقام دوم قرار داشتند.

از نظر صادرات گلهای بریده مهمترین کشور ها بترتیب:

1- هلند 2- کلمبیا 3- فلستین اشغالی -ایتالیا - آمریکا - اسپانیا - کنیا-فرانسه-مراکش-آلمان

از نظر واردات گلهای بریده مهمترین کشور ها بترتیب:

1- آلمان 2- آمریکا -فرانسه - انگلستان- هلند- سوئیس -ژاپن - ایتالیا-اتریش- سوئد -بلژیک-نروژ-اسپانیا

در کشور ایران چند سالی است که توجه به گلهای زینتی و بریدنی زیاد شده ولی حالتهای که قرار بوده انجام شود در حد شعار بوده است.

آمار گیاهان زینتی در کشور ایران: از نظر قدمت -تولید اقتصادی گل در ایران حدود 60 سال عمر دارد و بر اساس آمار مصرف سرانه گیاهان زینتی در ایران بسیار پایین است و برای هر فرد 6 شاخه در سال است . در حالی که در کشوری مانند آلمان این تقسیم برای هر فرد 180 شاخه در سال است.

از نظر سطح زیر کشت گلهای بریده در ایران در سال 71 به 220 هکتار رسیده که مقام 12 جهان را داشتیم.و از نظر سطح زیر کشت گلایول 375 هکتار که مقام 5 دنیا را داشتیم(مقام اول را نظر سطح زیر کشت گلایول در دنیا ار آن آمریکاست).با مساحتی بالغ بر (2590)هکتار.

بر اساس آمار سال 1378 حدود 4785 نفر تولید کننده گل و گیاهان زینتی در کشور داریم که در 24 استان مشغولند و در سال در حدود 800 میلیون شاخه گل بریدنی و 15 میلیون گل گلدانی و 50 میلیون اصله درخت و درخچه های زینتی تولید میکنند.

نوشته شده توسط محمد آروین-مدیریت وب لاگ کشاورز تنها).در تاریخ 1386/2/12 ساعت 11 صبح. استفاده از مطلب با ذکر منبع بلا مانع می باشد.

ایمیل و ای دی: siavash_anix@yahoo.com

این مطلب نیز همچون بیشتر دیگر مطالب وب لاگ کشاورز تنها از کتب کشاورزی جمع آوری و نوشته شده توسط محمد آروین (کشاورز تنها) و برای وارد کردن اینها از جزوات و کتاب ها به اینترنت زحماتی کشیده می شود پس لطفا برای استفاده از این مطالب در سایت یا وب لاگ خود منبع را ذکر کنید. با تشکر کشاورز تنها.

جزوه گلکاری مهندس صالحی-شیراز - 64 صفحه پشت و رو -دست نویس دانشجو خوانا-یکی از جزوات برای شرکت در آزمون کارشناسی ارشد علوم باغبانی - خرید در فروشگاه کشاورز تنها